Table of Contents
Giới thiệu về chán ăn tâm thần(Anorexia Nervosa)
Chán ăn tâm thần (Anorexia Nervosa) là một dạng rối loạn ăn uống nghiêm trọng, đặc trưng bởi nỗi ám ảnh về cân nặng và vóc dáng, dẫn đến việc hạn chế ăn uống nghiêm trọng và giảm cân quá mức. Người mắc chứng này thường có nhận thức sai lệch về cơ thể và luôn cảm thấy mình thừa cân dù thực tế họ đang thiếu cân trầm trọng.
Chán ăn tâm thần (Anorexia Nervosa)
Theo Hiệp hội Tâm thần Hoa Kỳ (APA), Anorexia Nervosa ảnh hưởng chủ yếu đến thanh thiếu niên và phụ nữ trẻ, nhưng cũng có thể xuất hiện ở nam giới và các độ tuổi khác.
Nguyên nhân gây chán ăn tâm thần
Nguyên nhân của Anorexia Nervosa là sự kết hợp giữa các yếu tố sinh học, tâm lý và xã hội:
- Yếu tố di truyền: Một số nghiên cứu cho thấy có mối liên hệ giữa di truyền và nguy cơ mắc chán ăn tâm thần. Ví dụ, nếu trong gia đình có người mắc rối loạn ăn uống, nguy cơ các thành viên khác cũng mắc bệnh sẽ cao hơn.
- Yếu tố tâm lý: Người mắc chứng này thường có lòng tự trọng thấp, cầu toàn quá mức và ám ảnh về việc kiểm soát cơ thể. Ví dụ, một người có thể tự đặt ra những quy tắc ăn uống khắt khe như chỉ ăn dưới 500 calo mỗi ngày hoặc tránh tất cả các loại thực phẩm chứa chất béo.
- Áp lực xã hội: Hình ảnh cơ thể lý tưởng do truyền thông và mạng xã hội tác động có thể khiến nhiều người cố gắng giảm cân quá mức. Ví dụ, những người thường xuyên theo dõi các nhân vật nổi tiếng trên mạng xã hội có thân hình gầy gò có thể cảm thấy áp lực để duy trì vóc dáng tương tự.
Triệu chứng của chán ăn tâm thần
Anorexia Nervosa có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất và tinh thần của người bệnh. Một số triệu chứng phổ biến bao gồm:
1. Hạn chế ăn uống quá mức
Người bệnh liên tục hạn chế lượng calo tiêu thụ, thường chỉ ăn một số thực phẩm nhất định và né tránh các bữa ăn cùng gia đình. Ví dụ, họ có thể từ chối ăn dù đã quá đói.
2. Giảm cân nghiêm trọng
Người mắc chán ăn tâm thần có cân nặng thấp hơn mức bình thường so với độ tuổi và chiều cao của họ. Họ có thể mặc quần áo rộng để che giấu sự sụt cân.
3. Ám ảnh về cân nặng và vóc dáng
Người bệnh thường xuyên soi gương, cân đo nhiều lần trong ngày và cảm thấy cơ thể mình béo dù thực tế họ rất gầy.
Ám ảnh về cân nặng và vóc dáng.
4. Tập thể dục quá mức
Họ có thể dành hàng giờ mỗi ngày để tập luyện nhằm đốt cháy calo, ngay cả khi cảm thấy mệt mỏi hoặc bị thương.
5. Rối loạn nội tiết
Chán ăn tâm thần có thể gây mất kinh nguyệt ở nữ giới, giảm testosterone ở nam giới, tóc rụng nhiều và da khô.
6. Các vấn đề tâm lý
Người mắc Anorexia Nervosa thường bị trầm cảm, lo âu và có thể có suy nghĩ tự tử.
Cách điều trị chán ăn tâm thần
Điều trị chán ăn tâm thần đòi hỏi sự can thiệp từ nhiều chuyên gia như bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng và nhà tâm lý học.
1. Liệu pháp tâm lý
- Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT): Giúp người bệnh nhận thức và thay đổi suy nghĩ tiêu cực về cân nặng và hình ảnh cơ thể. Ví dụ, một bệnh nhân có thể học cách thay đổi tư duy từ “Nếu tôi ăn nhiều hơn, tôi sẽ trở nên béo và đáng ghét” sang “Tôi cần ăn uống đầy đủ để cơ thể khỏe mạnh và hoạt động tốt”.
- Liệu pháp gia đình: Giúp người thân hiểu và hỗ trợ người bệnh trong quá trình điều trị. Ví dụ, cha mẹ có thể tham gia vào kế hoạch bữa ăn và giúp con cái họ giảm bớt căng thẳng liên quan đến việc ăn uống.
2. Hỗ trợ dinh dưỡng
Chuyên gia dinh dưỡng sẽ giúp người bệnh xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh để phục hồi cân nặng và cải thiện sức khỏe. Ví dụ, họ có thể thiết lập một kế hoạch ăn uống tăng dần lượng calo để giúp bệnh nhân phục hồi một cách an toàn.
3. Sử dụng thuốc
Dù không có thuốc đặc trị cho Anorexia Nervosa, nhưng thuốc chống trầm cảm có thể giúp kiểm soát các triệu chứng lo âu và trầm cảm liên quan. Ví dụ, bác sĩ có thể kê đơn SSRIs để giúp bệnh nhân cải thiện tâm trạng và giảm suy nghĩ tiêu cực về bản thân.
4. Theo dõi tại bệnh viện
Trong trường hợp nghiêm trọng, người bệnh có thể cần nhập viện để được theo dõi và điều trị chuyên sâu. Ví dụ, nếu một bệnh nhân bị suy dinh dưỡng nghiêm trọng và có nguy cơ suy tim, họ có thể cần được truyền dinh dưỡng qua đường tĩnh mạch để duy trì sự sống.
Kết luận
Chán ăn tâm thần là một rối loạn nguy hiểm, có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe nếu không được điều trị kịp thời. Tuy nhiên, với sự can thiệp đúng đắn, người bệnh hoàn toàn có thể hồi phục và có một cuộc sống khỏe mạnh hơn. Nếu bạn hoặc người thân có dấu hiệu của Anorexia Nervosa, hãy tìm đến sự giúp đỡ từ chuyên gia tâm lý và y tế. Trần Toàn Psy hy vọng sẽ mang đến cho bạn những kiến thức bổ ích về Tâm lý học. Chúc bạn một ngày tràn đầy năng lượng và tích cực!
