Table of Contents
Giới thiệu về hưng cảm
Hưng cảm là trạng thái tâm lý đặc trưng bởi mức độ hưng phấn, năng lượng cao và hành vi khác thường. Đây là triệu chứng chính của rối loạn lưỡng cực và có thể dao động từ nhẹ đến nghiêm trọng. Việc phân biệt các cấp độ hưng cảm giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.
Các cấp độ hưng cảm
Hưng cảm thường được chia thành ba cấp độ chính: Hưng cảm nhẹ (Hypomania), Hưng cảm toàn phát (Mania) và Hưng cảm loạn thần (Severe Mania with Psychosis).
Cấp độ hưng cảm nhẹ (Hypomania)
Đặc điểm:
- Là cấp độ nhẹ nhất của hưng cảm.
- Người bệnh có tâm trạng hưng phấn, năng lượng cao nhưng vẫn kiểm soát được hành vi.
- Không gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống hàng ngày.
Năng lượng cao nhưng vẫn kiểm soát được hành vi.
Triệu chứng:
- Tăng mức độ hoạt động, cảm giác vui vẻ hoặc kích động nhẹ.
- Nói nhiều hơn bình thường, tư duy nhanh nhạy.
- Tăng hiệu suất làm việc nhưng cũng dễ bị phân tâm.
- Ngủ ít nhưng không cảm thấy mệt mỏi.
- Có thể xuất hiện hành vi bốc đồng, tiêu tiền nhiều hơn hoặc tham gia vào các hoạt động mạo hiểm nhẹ.
Ảnh hưởng:
- Có thể giúp người bệnh làm việc hiệu quả hơn nhưng cũng có nguy cơ phát triển thành hưng cảm toàn phát nếu không được kiểm soát.
Cấp độ hưng cảm toàn phát (Mania)
Đặc điểm:
- Cấp độ hưng cảm nghiêm trọng hơn hypomania.
- Ảnh hưởng lớn đến công việc, quan hệ xã hội và khả năng tự chủ của người bệnh.
- Thường kéo dài ít nhất 7 ngày hoặc nghiêm trọng đến mức cần nhập viện.
Ảnh hưởng lớn đến công việc, quan hệ xã hội và khả năng tự chủ của người bệnh.
Triệu chứng:
- Tăng cường mức độ hưng phấn, dễ cáu gắt hoặc kích động mạnh.
- Giảm nhu cầu ngủ đáng kể (ví dụ: chỉ ngủ 2-3 giờ nhưng vẫn cảm thấy tràn đầy năng lượng).
- Nói rất nhanh, liên tục, khó bị gián đoạn.
- Hoang tưởng về sự vĩ đại, cho rằng mình có sức mạnh hoặc năng lực đặc biệt.
- Hành vi bốc đồng: tiêu tiền không kiểm soát, tham gia vào các hoạt động nguy hiểm như lái xe tốc độ cao, đầu tư mạo hiểm, sử dụng chất kích thích.
Ảnh hưởng:
- Làm gián đoạn nghiêm trọng công việc, học tập và các mối quan hệ.
- Có thể dẫn đến các quyết định sai lầm, gây hậu quả lâu dài.
- Nguy cơ tự gây thương tích hoặc hành vi nguy hiểm cao hơn.
Cấp độ hưng cảm loạn thần (Severe Mania with Psychosis)
Đặc điểm:
- Là cấp độ nặng nhất của hưng cảm, có thể đi kèm với loạn thần.
- Người bệnh mất hoàn toàn khả năng kiểm soát bản thân.
- Thường cần nhập viện để điều trị.
Người bệnh mất hoàn toàn khả năng kiểm soát bản thân.
Triệu chứng:
- Hoang tưởng nghiêm trọng: tin rằng mình có quyền lực vô hạn, có mối liên hệ đặc biệt với thần linh hoặc nhân vật nổi tiếng.
- Ảo giác: nghe thấy giọng nói hoặc nhìn thấy hình ảnh không có thật.
- Hành vi cực đoan: tự gây nguy hiểm cho bản thân hoặc người khác.
- Không nhận thức được hậu quả hành động của mình.
Ảnh hưởng:
- Người bệnh có thể gặp nguy hiểm đến tính mạng do các hành vi bốc đồng hoặc không kiểm soát được.
- Cần can thiệp y tế ngay lập tức.
Kết luận
Hưng cảm có nhiều cấp độ khác nhau, từ nhẹ đến nghiêm trọng, và mỗi cấp độ đều có ảnh hưởng khác nhau đến cuộc sống của người bệnh. Việc nhận diện sớm các dấu hiệu của hưng cảm giúp can thiệp kịp thời và ngăn chặn sự tiến triển của bệnh. Điều trị kết hợp giữa thuốc, liệu pháp tâm lý và điều chỉnh lối sống là phương pháp hiệu quả để kiểm soát tình trạng này và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Trần Toàn Psy hy vọng sẽ mang đến cho bạn những kiến thức bổ ích về Tâm lý học. Chúc bạn một ngày tràn đầy năng lượng và tích cực!
